ÞANNIG VAR ÞAÐ

Þannig var það er eftir norska höfundinn Jon Fosse í þýðingu Kristrúnar Guðmundsdóttur. Um er að ræða leikrit – eintal, í einum þætti, sem fyrst kom út árið 2019.

Jon Fosse er eitt þekktasta leikritaskáld Norðmanna. Hann hefur nú hlotið bókmenntaverðlaun Nobels. Leikverk hans hafa verið sviðsett um allan heim, þar af þrjú á Íslandi. Jon hefur einnig skrifað skáldsögur, ljóðabækur, barnabækur, ritgerðasöfn auk þess að vera þýðandi og hefur unnið til fjölda verðlauna bæði í Noregi og erlendis.

Árið 2015 hlaut hann Bókmenntaverðlaun Norðurlandaráðs fyrir þríleikinn Andvaka, Draumar Ólafs og Kvöldsyfja.

BARDAGINN Á ÖRLYGSSTÖÐUM

Bardaginn á Örlygsstöðum er barnabók um spennandi sögu sem gerist á spennandi tímum í Íslandssögunni. „Ég var svo æstur og uppspenntur að ég endurtók hvað eftir annað: -Þeir eru að fara að berjast, þeir eru að fara að berjast.“ Þetta er sagan af Dodda í Sólheimum sem var drengur þegar Örlygsstaðabardagi var háður Skagafirði árið 1238.

Sagan af Dodda og vinum hans sem verða vitni að sögulegum viðburði á Sturlungaöld er í senn spennandi, fræðandi og lesvæn. Fyrirhugaðar eru fleiri bækur í sama stíl, sögur barna frá umbrotatímum í Íslandssögunni.

BRENNAN Á FLUGUMÝRI

Eins og nafnið gefur til kynna fjallar Brennan á Flugumýri eftir Önnu Dóru Antonsdóttur  um atburði Sturlungaaldar, bæjarbrennu og brúðkaup á Flugumýri í Skagafirði árið 1253. Glöggir lesendur muna án efa eftir Bardaganum á Örlygsstöðum eftir sama höfund, en frásagnarstíllinn og -gleðin eru um margt keimlík í þessum tveimur bókum.Bókin er 124 blaðsíður að lengd, sérstaklega lesvæn og ætluð ungu fólki á öllum aldri.Myndir í bókinni voru unnar af Elísabetu Kolbrá Úlfarsdóttur og Mio Storåsen.

ELDSBIRTA

Stuttu eftir að eldgosið við Fagradalsfjall hófst fékk kona á besta aldri sinn dauðadóm. Hún er búsett á Reykjanesi og nýtir síðustu mánuði lífsins til þess að fara að gosinu – þá daga er heilsa hennar leyfir.

Konan upplifir alheim og lífið í nýju ljósi – í ljósi elds og hugar – og skynjar sterkt að örlög hennar eru aðeins hlekkur í keðju örlaga frá örófi alda. Hún samsamar sig jörðu og ljóðin spretta upp hvert af öðru – þankar hennar við ævilok. 

Í ljóðabókinni Eldsbirtu eftir Kristrúnu Guðmundsdóttur birtast ljóðin listilega smíðuð úr eldi móður jarðar.

SAGAN AF VÍÓLU, SÆSA OG ILLSKEYTTU NORNINNI ELVÍRU

Það var niðdimm nóvembernótt: Lágvær hvinur um loftið fór / er ellefu nornir flugu í kór … Saman þær króuðu Elvíru af / og kipptu fast í pilsins laf.

Sagan af Víólu, Sæsa og illskeyttu norninni Elvíru, eftir Steinunni Maríu Halldórsdóttur, er sannkallað ævintýri og utan tíma og rúms eins og ævintýri eiga að vera. Hér koma saman allskyns furðurverur, nornir, sjávarbúar og skógarbúar, góðar verur og vondar en flestar nokkuð klárar. Einnig leika skór stórt hlutverk.

Sagan af Víólu, Sæsa og illskeyttu norninni Elvíru er spennandi bók, ætluð börnum á öllum aldri.

RÁF Í REYKJAVÍK

Ráf í Reykjavík eftir Kristrúnu Guðmundsdóttur, er tilbrigði við smásögu Ástu Sigurðardóttur (1930-1972) Gatan í rigningu. Þar ræður ríkjum gatan, hafgolan og regnið. Í aðalhlutverki er ráfandi götustelpa og í sólskini er hún glöð og þakklát fyrir lífið. Engin tilvistarkreppa til og bænir eru heyrðar.

Í ár eru 90 ár liðin frá fæðingu listakonunnar Ástu Sigurðardóttur og við hæfi að minnast þessara tímamóta. Ljóðin í Ráf í Reykjavík eru óræð og lúmsk, reyna að koma á reglu í óreglu. ,,The femme fatale“ lifir góðu lífi þar og ráfar um götur Reykjavíkur í leit að festu.

UPPSKRIFTIR STRÍÐSÁRANNA

Í þessari einstöku matreiðslubók má finna íslenskar, einfaldar, ódýrar, gamlar, en umfram allt góðar uppskriftir, allsráðandi í eldhúsum landsins eftir stríð. Uppskriftirnar eru sóttar í smiðju systranna Sigurlaugar og Guðbjargar Sveinsdætra frá Tjörn á Skaga og handskrifaðar matreiðslubækur þeirra. Þær stunduðu nám við Kvennaskólann á Blönduósi á stríðsárunum.

Kringum uppskriftirnar er texti um daginn og veginn, sögulegur fróðleikur um mat og mataruppskriftir ásamt vangaveltum höfunda um lífið og tilveruna.

ÞAR SEM SKÖMMIN SKELLUR

Skárastaðamálið í Húnavatnssýslu er 160 ára gamalt sakamál. Ungabarn deyr voveiflega og annað barn kemur ekki í ljós hvernig sem leitað er. Á Skárastöðum í Austurárdal hafa gerst válegir atburðir. Reglur samfélagsins eru brotnar og yfirvöld skerast í leikinn. Fleiri brot koma til kasta sýslumanns, málin gerast snúin og tímafrek í réttarkerfinu. Þungir dómar falla.

Í bókinni er skyggnst í dómabækur og fleiri samtímaskjöl, framburði vitna gerð skil og lesið í eyður. Að lokum er fylgst með sakborningum eftir að dómar eru kveðnir upp. Skárastaðamálið hefur lengið legið í þagnargildi, nú er þögnin rofin.

REFIR Í HÆTTU

Refir í hættu er lesvæn bók fyrir börn á aldringum 7-9 ára. Rebbarnir sem bókin fjallar um eru í mikilli hættu, enda eiga þeir í hættu við óvini sem eru sérstaklega erfiðir viðureignar.

Það er nefnilega svo að maðurinn og náttúran eiga ekki alltaf samleið.

BRÚÐKAUPIÐ Í HVALSEY

Brúðkaupið Í Hvalsey er söguleg skáldsaga sem byggir á síðustu ritheimildum um grænlendinga hina fornu. Ung kona frá Ökrum í Skagafirði siglir á vit óvissunnar. Hún gerist víðförul og brúðkaup hennar er haldið á Grænlandi. Hún kemur síðan heim og sest að á föðurleifð sinni, Ökrum.

Þrjár merkilegar heimildir eru til um brúðkaup Sigríðar Björnsdóttur og Þorsteins Ólafssonar í Hvalsey á Grænlandi, hin svonefndu Hvalseyjarbréf. Ívaf sögunnar er ráðgátan um afdrif norrænna manna á Grænlandi miðalda.

SÓLARKAFFI

Sólarkaffi er ljóðabók eftir Kristrúnu Guðmundsdóttur.

Ljóðin velta fyrir sér ýmsu er tengist náttúru og veðráttu. Efniviður daglegs máls, ósköp venjulegur en ný sýn verður til og ekkert er venjulegt lengur. Ljóðin koma eins og vindurinn, hið skrifaða orð er nakið úr svörtu bleki og hverfur eins og ekkert sé. Það er þessi óvissa sem er kveikjan að öllu og stundum er niðurstaða, stundum ekki, eins og gengur í lífinu sjálfu. Þá ber ósjaldan skáldskap á góma – og ljóð er tengjast skáldkonum.